Inicio | Publika

Programa de Formación e Especialización en Facenda Pública e Política Económica da Universidade de Santiago de Compostela

Formación de excelencia en Facenda Pública e Política Económica

Públika é un Programa de Formación e Especialización en Facenda Pública e Política Económica do Grupo de Innovación Docente (GID) homónimo da Universidade de Santiago de Compostela, co obxectivo de formar aos futuros profesionais do sector público e da xestión tributaria nas empresas. Este programa ofrece unha visión ampla da facenda pública e das ferramentas e obxectivos da política económica, integrando tanto a análise teórica como a aplicación práctica na xestión económica e fiscal, o que inclúe a avaliación de políticas públicas.

Dirección

Santiago Lago Peñas é o coordinador xeral. María Cadaval Sampedro está á fronte da área de Facenda Pública e Rosario Díaz Vázquez dirixe a área de Política Económica. Os directores son responsables tamén de EconLabGalicia, un laboratorio de análise e avaliación de políticas públicas co que Públika creará sinerxias no futuro.

Equipo Docente

O programa conta cun equipo docente altamente e especializado en facenda pública e política económica, que combina académicos de recoñecido prestixio con profesionais en activo na Axencia Estatal de Administración Tributaria (AEAT) e o mundo empresarial. Isto permite ofrecer unha formación rigorosa e aplicada, axustada ás necesidades do sector público e das empresas.

Dous pilares fundamentais

Coordinación académica entre as súas asignaturas e aquelas de áreas complementarias, para proporcionar unha visión integral da disciplina.
Homoxeneización de programas e materiais docentes, o que garantiza unha ensinanza coherente e de alta calidade, seguindo un fío conductor que acompaña ao estudantado ao largo da súa formación.

G3061323 - Facenda Pública: Ingresos e Gastos

Esta materia ten o carácter de obrigatoria e é impartida no primeiro cuadrimestre do 3º curso do Grao en Economía do Campus de Santiago de Compostela. O seu obxectivo principal é que o alumnado coñeza e entenda o papel fundamental que desempeña o sector público na economía. O programa arrinca coa caracterización dos rasgos principais do sector público e a súa organización. A continuación, revísase en profundidade o orzamento como ferramenta central da xestión e analízanse os procesos de toma de decisión pública. O segundo bloque da disciplina centrase no exame do gasto, a súa eficiencia, os seus efectos distributivos e o contido dos principais programas. No terceiro bloque, a atención pasa ao lado dos ingresos. En particular, examínase o sistema tributario, os seus fundamentos e os seus efectos sobre a economía; e abórdase a incidencia dos impostos e a súa relación coa equidade e eficiencia. O programa remata coa análise do déficit, a débeda pública e as regras fiscais que regulan a sustenbilidade financeira na Unión Europea.
G3061421 - Federalismo Fiscal

Esta materia ten o carácter de obrigatoria e sitúase temporalmente no primeiro cuadrimestre do 4º curso do Grao en Economía. Unha vez analizados os fundamentos e as principais cuestións da Facenda Pública na disciplina de terceiro, pásase a analizar as xustificacións e resultados da descentralización desde un punto de vista económico. Comeza cos fundamentos teóricos e os instrumentos básicos do federalismo fiscal. A combinación deses fundamentos co exame das experiencias internacionais permite pasar a estudar en detalle as solucións adoptadas en España, tanto no ámbito autonómico como no local; adoptando unha tripla perspectiva que inclúe a análise da súa evolución, do funcionamento actual e dos seus retos. Na parte final da disciplina ese vector da descentralización fiscal en España enmárcase no proceso global de desenvolvemento do Estado autonómico e o seu impacto na xestión pública. Na parte práctica da disciplina inclúese a liquidación dos principais tributos locais e autonómicos para completar a análise aplicada que se desenvolve nas dúas materias de sistema fiscal español incluídas no Grao.
G3061422 - Política Económica II

É unha materia obrigatoria de 4,5 créditos que se imparte en cuarto curso. Pertence ao módulo de materias de Política Económica do grao, que teñen como obxecto o estudo do relativo ás actuacións no terreo económico dos gobernos e outras autoridades. Neste marco, adquire relevancia non só a dimensión económica senón tamén a dimensión política dos procesos de toma de decisións considerados. A materia Política Económica II estrutúrase en dous partes. Na primeira parte, estúdanse os obxectivos básicos de política económica: o emprego, a estabilidade de prezos, o crecemento económico, a redistribución da renda e a calidade de vida e conservación do medio ambiente. Na segunda parte, profúndase nos principais instrumentos de política macroeconómica: política monetaria, política financeira macroprudencial, política fiscal e mixta, política de estabilización exterior e política de rendas. As clases interactivas organízanse como seminarios nos que se analizan textos académicos e informes que tratan cuestións relacionadas coa aplicación real das políticas, especialmente en contextos de crises e no ámbito europeo.
G3061423 - Sistema Fiscal Español

Esta materia é obrigatoria e cúrsase no primeiro cuadrimestre do 4º curso do Grao en Economía. O seu obxectivo principal é que o alumnado adquira un coñecemento sólido e práctico sobre o ordenamento tributario e a estrutura fiscal vixente en España. O punto de partida é a análise dos principais preceptos da Lei xeral tributaria (LGT). Sobre esta base e os coñecementos teóricos sobre sistema fiscal aprehendidos na disciplina xa cursada en terceiro (Facenda pública: Ingresos e Gastos) profúndase na normativa e aplicación práctica dos tres principais impostos directos que recaen sobre as persoas físicas. Seguindo a orde expositivo: o Imposto sobre o Patrimonio Neto (IPN), o Imposto sobre Sucesións e Doazóns (ISD) e o Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas (IRPF). O programa da disciplina finaliza cunha referencia ás particularidades tributarias das empresas de carácter familiar.
G3061424 Sistema Fiscal Español: Fiscalidade Empresarial

Esta materia impártese no segundo cuadrimestre do 4º curso do Grao en Economía e é de natureza obrigatoria. É o complemento necesario á disciplina do primeiro cuadrimestre "Sistema Fiscal español". En concreto, a atención desta disciplina centrarase nos dous principais tributos para as empresas con personalidade xurídica propia: o Imposto sobre o Valor Engadido (IVE) e o Imposto sobre Sociedades (IS). En ámbolos casos, analízanse os principais elementos do imposto e o cálculo da cota tributaria; abórdanse as cuestións de xestión do imposto; e repásanse as particularidades dos réximes especiais que recolle cada unha das figuras.
G3061449 - Xestión e Gobernanza Pública

Esta disciplina optativa cúrsase no segundo cuadrimestre do 4º curso. Supón o peche do itinerario formativo en economía pública no nivel de grao e ofrece unha visión integral da organización e xestión do sector público desde unha perspectiva económica. A materia artéllase en tres grandes bloques. O primeiro analiza o sector público desde a teoría económica das organizacións. O segundo bloque introduce as novas técnicas de xestión pública, con especial atención aos mecanismos cuasi-competitivos, a privatización e a regulación. En particular, examínanse ferramentas como a contratación externa, as concesións administrativas e o papel da colaboración público-privada. O terceiro bloque céntrase nas ferramentas de avaliación de impacto causal que permiten medir os efectos das políticas públicas nas variables de interese e, de ai, avaliar o grao no que os seus fins son acadados.

G3071228 - Fiscalidade Empresarial I

Esta materia é obrigatoria e impártese no segundo cuadrimestre do 2º curso do Grao en ADE do Campus de Santiago de Compostela. O seu obxectivo principal é que o alumnado adquira un coñecemento sólido e práctico sobre o ordenamento tributario e a estrutura dos ingresos públicos en España. Unha vez repasados os antecedentes históricos e os principios xerais dos ingresos públicos, analízanse os principais preceptos da Lei Xeral Tributaria (LXT), base fundamental para comprende-la normativa e aplicación práctica dos dous impostos directos que afectan a actividade empresarial sen personalidade xurídica propia (o IRPF) e a que se desenvolve a través de sociedades (o IS).
G3071455 - Planificación Fiscal

Esta materia optativa, impartida no segundo cuadrimestre do cuarto curso do Grao en Administración e Dirección de Empresas, ten como finalidade afondar nos coñecementos en planificación fiscal desde unha perspectiva internacional, complementando a formación previa sobre o sistema tributario español.

O programa estrutúrase arredor dos principios e criterios fundamentais da tributación internacional, prestando especial atención aos problemas derivados da dobre imposición —xurídica e económica— e aos mecanismos establecidos para a súa eliminación. Estúdase en detalle o Imposto sobre a Renda de Non Residentes (IRNR), diferenciando os supostos con e sen establecemento permanente, así como as obrigas formais derivadas das operacións transfronteirizas.

A materia inclúe tamén o exame das principais medidas anti-elusión incorporadas á normativa do Imposto sobre Sociedades, así como a análise da obriga real nos impostos sobre Sucesións e Doazóns, e sobre o Patrimonio. Dedícase unha parte específica ao réxime fiscal das institucións de investimento colectivo.

Finalmente, abórdase o tratamento fiscal das operacións de reestruturación empresarial máis habituais —fusións, escisións, achegas de activos, trocos de valores e cambios de domicilio fiscal—, dende unha perspectiva práctica e aplicada.

A metodoloxía combina a análise teórica da normativa e da xurisprudencia internacional coa resolución de casos prácticos, co obxectivo de desenvolver competencias clave na toma de decisións fiscais en contornas empresariais globalizadas.
P3371107 - Fiscalidade de empresas

Esta materia impártese no Máster Universitario en Dirección e Xestión Contable e Financeira na Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais da Universidade de Santiago de Compostela. O seu obxectivo é afondar na análise da fiscalidade empresarial dentro do marco normativo español, proporcionando ao alumnado as ferramentas necesarias para interpretar e aplicar a lexislación fiscal no ámbito empresarial.

O programa ofrece un coñecemento avanzado da lexislación fiscal vixente en relación coas obrigas tributarias empresariais, tanto en imposición directa como indirecta, pondo o énfase na optimización fiscal e o cumprimento normativo. Foméntase un enfoque práctico que combina a análise normativa coa resolución de casos reais, co fin de lle capacitar ao alumnado para a toma de decisións estratéxicas en materia tributaria dentro da xestión contable e financeira da empresa.

G3021323 - Facenda Pública: Réxime Fiscal da Empresa

Esta materia impártese no segundo semestre do 3º curso do Grao en Relacións Laborais e Recursos Humanos e ten carácter obrigatorio. O seu obxectivo principal é proporcionarlle ao alumnado un coñecemento sólido sobre o sistema tributario español e o seu impacto na xestión empresarial e laboral.

Ao longo do curso, analízanse os principais tributos que afectan as empresas, con especial atención á imposición directa e indirecta, así como ás obrigas fiscais derivadas da actividade económica e da xestión dos recursos humanos. A disciplina combina un enfoque teórico e práctico, permitindo ao alumnado comprender o papel da fiscalidade na toma de decisións empresariais e na planificación da política laboral das organizacións.
G3021346 Facenda Autonómica e Local

Esta materia optativa, integrada no terceiro curso do Grao en Relacións Laborais e Recursos Humanos, ten como obxectivo principal proporcionar ao alumnado un coñecemento sólido sobre o sistema de financiamento autonómico e os ingresos das entidades locais, así como sobre a dinámica do gasto público nas facendas subcentrais.
O programa estrutúrase en tres bloques temáticos: o primeiro aborda os fundamentos teóricos do federalismo fiscal e a evolución do Estado autonómico en España; os dous seguintes adoptan un enfoque eminentemente práctico, centrado na comprensión da liquidación dos principais tributos autonómicos e locais. Esta materia mantén unha relación directa con outras do plan de estudos, especialmente con Facenda Pública: Réxime Fiscal da Empresa e Dereito Tributario, afondando en aspectos específicos da estrutura fiscal territorial.

Actividades

Equipo docente

Beatriz Brage Díaz

É Licenciada en Ciencias Empresariais pola Universidade de Santiago de Compostela e conta con máis de 20 anos de experiencia nos ámbitos financeiro, fiscal e de xestión empresarial. Actualmente, desempeña o cargo de CFO nunha empresa multinacional do Grupo Optimar, na que tamén exerceu como CEO. Iniciou a súa carreira como asesora fiscal nunha xestoría, prestando servizos a pemes e grandes empresas, e posúe o título oficial de Xestor Administrativo.

Durante máis de 10 anos impartiu formación en cursos de especialización e en materias de máster oficial da Universidade de Vigo, con especial foco no IRPF, o Imposto sobre Sucesións, a planificación fiscal e a tributación empresarial. Desde o ano 2025, é profesora asociada de fiscalidade na USC.

María Cadaval Sampedro

Profesora de Economía Aplicada na Universidade de Santiago de Compostela. Directora da Cátedra Iberoamericana. Coordinadora de EASMUS e do programa de Intercambio Bilateral entre a USC e América Latina. Foi adxunta ao Vicerreitorado de Estudantes, Cultura e Responsabilidade Social Corporativa. Dirixe o Curso de formación continua de Experto/a en Intelixencia Emocional e Benestar Organizacional. Autora de múltiples artigos en revistas especializadas sobre federalismo fiscal, descentralización e facenda autonómica e local.

Directora adjunta de EconLabGalicia. Subdirectora da Red de Investigadores en Financiación autonómica y Descentralización financiera en España, RIFDE. Membro do Foro Económico de Galicia. Membro do padroado de Afundación. Foi codirectora executiva da Axenda Urbana 2030 de Santiago de Compostela.

María Imelda Capote Martín

Inspectora de Facenda do Estado e profesora asociada na Universidade de Santiago de Compostela. Desenvolveu a súa carreira fundamentalmente na Axencia Estatal de Administración Tributaria, na que ao largo dos últimos 21 anos ocupou diversos cargos, incluíndo o de Delegada Especial (2013-2024) e o de Xefa Rexional de Xestión Tributaria (2008-2013) da Delegación Especial de Galicia. Actualmente, é Xefa de Equipo de Inspección na AEAT. Licenciada en Ciencias Económicas e Empresariais por CUNEF e Mestrado en Dirección Pública. Tamén conta con experiencia no sector privado, habendo traballado en Ernst & Young.

Rosario Díaz Vázquez

Doutora en Economía e profesora de Economía Aplicada na Universidade de Santiago de Compostela, onde imparte docencia en materias de Política Económica tanto en graos como en máster. Coordinadora do Grao de Economía. É membro do Grupo de Innovación Docente para a planificación e xestión dos Traballos de Fin de Grao da USC. Investigadora do Centro de Estudos Cooperativos da Universidade de Santiago de Compostela (CECOOP) e do Centro Internacional de Investigación e Información sobre a Economía Pública, Social e Cooperativa (CIRIEC). Investigadora do equipo Hispalink-Galicia e membro do Grupo de Investigación da USC de Econometría e Estudos Cuantitativos de Desenvolvemento Económico Europeo e Internacional. É autora de artigos académicos, libros e informes nos que se abordan temas como a relación entre economía e medio ambiente, cuestións de economía rexional e internacional, a xestión e supervisión dos TFG, o sinhogarismo e, máis recentemente, a Economía Social.

Xoaquín María Fernández Leiceaga

Profesor titular de Economía Aplicada da USC. Foi tamén vicerrector de Economía (1990 a 1994) e director do Instituto de Estudios e Desenvolvemento de Galicia (1997-99 e 2014- 2016). Autor de múltiples artigos en revistas especializadas sobre federalismo fiscal, descentralización e facenda autonómica e local, así como de diversas monografías sobre aspectos da economía de Galicia. É subdirector da Red de Investigadores en Financiación Autonómica y Descentralización Financiera en España (RIFDE); investigador principal de EconLabGalicia e membro nato do Foro Económico de Galicia. Foi teniente de alcalde de Economía e Facenda no Concello de Santiago de Compostela (1999 a 2007); diputado do Parlamento de Galicia en tres lexislaturas e portavoz do grupo socialista no Parlamento de Galicia en dúas delas; e senador por designación autonómica (2019-2023).

Jaime Gaya Moreno

Inspector de Facenda do Estado e Xefe da Dependencia Rexional de Aduanas e Impostos Especiais de Galicia dende2006, membro do Corpo Superior de Inspectores de Facenda. Con mais de 20 anos de experiencia, ocupou postos chave en Cataluña e Galicia, liderando auditorías e controis fiscais en comercio exterior e impostos especiais. Conta cunha amplia traxectoria docente na Escola de Facenda Pública en mestrados de fiscalidade e comercio exterior. A nivel internacional, colaborou co Banco Interamericano de Desarrollo e a Comisión Europea en materia aduaneira. Licenciado en Dereito, con formación en Ciencias Económicas, é coautor do libro "El IVA a la importación".

Santiago Lago Peñas

Catedrático do Departamento de Economía Aplicada da Universidade de Santiago de Compostela, economista senior de FUNCAS e codirector de RIFDE. Experto para o Banco Mundial, a Comisión Europea, o Banco Interamericano de Desarrollo, a OCDE, o Forum of Federations e a Assembly of European Regions, entre outras institucións. Académico numerario da RACEF. Membro da Comisión de expertos para a reforma da financiación autonómica e do Comité de expertos para a reforma do sistema tributario español. Director de EconLabGalicia e do Foro Económico de Galicia. Coordinador do grupo de expertos creado pola Xunta de Galicia para afrontar os retos económicos que plantea o COVID-19. Conselleiro de Impulsa Galicia e de Recursos de Galicia.

Francisco Negreira del Río

É CEO de Galuresa e Profesor Asociado de Economía Aplicada na USC. Doutor en Economía Aplicada e Licenciado en Ciencias Empresariais pola Universidade de Santiago de Compostela, MBA e Diplomado en Tributación e Sistemas Fiscais pola Escola de Negocios Caixanova. Profesor acreditado por ACSUG como profesor de Universidade Privada. Profesional con máis de 25 anos de experiencia en formación universitaria, investigación académica, consultoría empresarial e dirección de empresas. Autor de numerosos artigos científicos e 3 libros da área de empresa familiar (“Yo no vendí, no lo hagáis vosotros”, “50 preguntas importantes de la empresa familiar” e “El buen gobierno en la Pyme familiar”).